• Ориенталистика
• 2023 год
• Том 6, № 3-4

В данной статье рассматривается становление Ю. Акчуры как одного из основоположников турецкой национальной историографии республиканского периода. Исследователи творчества Ю. Акчуры обращают внимание в основном на его социально-политическую деятельность, просветительскую и общественную работу. Недостаточно освящена его роль как одного из первых турецких историографов, всерьез воспринявших идею тюркского происхождения турецкой нации. Между тем, он стоял у основ официальной концепции национальной истории после распада Османской империи. Его заслуга в том, что история тюркских народов Евразии была включена в «Тезис по турецкой истории» (см.: [Türk Tarihinin Ana Hatları, 1930]), ставший основой официальной историографии Турецкой Республики. Как известно, Акчура был замечен М. К. Ататюрком и включен в группу новой турецкой политической элиты, которой было поручено формировать официальный республиканский историко-образовательный дискурс в начале 1930х гг. Во многом благодаря ему история тюрок стала предметом пристального изучения и преподавания в Турции.

• Юсуф Акчура
• турецкий национализм
• мусульманская историография

1. Akçura Y. Ulüm ve Tarih [Sciences and History]. Kazan: Ma‘arif Kutuphanesi, 1906 (in Tatar).
2. Akçura Y. Müverrih Leon Cahun ve Muallim Barthold’a Göre Cengiz Han [The Historian Leon Cahun and the Scholar Bartol’d about Genghis Khan]. Pt. I. Turk Yurdu. No. 1. 30 Kasim 1911, pp. 18–20 (in Turkish).
3. Akçura Y. Müverrih Leon Cahun ve Muallim Barthold’a Göre Cengiz Han [The Historian Leon Cahun and the Scholar Bartol’d about Genghis Khan]. Pt. V. Turk Yurdu. No. 5. 25 January 1912, pp. 82–84 (in Turkish).
4. A[kçura] Y. Türk Tarihinin Devirlere Taksimi [Of the Division of Turkish History into Periods]. Turk Yurdu. No. 82. 6 May 1915, pp. 112–113 (in Turkish).
5. Akçura Y. Tarihi Görüşe Dair [On the Historical Perspective]. Turk Yurdu. No. 166–5, February 1925, pp. 174–177 (in Turkish).
6. Akçura Y. Tarih Yazmak ve Tarih Okutmak. Türk Tarih Kongresi. Pt. I. İstanbul: Matbaacilik ve Neshriyat Turk Anonim Shirketi, 1932, pp. 577–607 [Akçura Y. Writing History and Teaching History. Turkish history congress. 1932;I:577– 607] (in Turkish).
7. Akçura Y. Üç Tarz-ı Siyaset [Three Styles of Politics]. Ankara: Turk Tarih Kurumu Yayinlari, 1976 (in Turkish).
8. Akçura Y. Türk Yılı 1928 [Turkish Year of 1928]. Turk Tarih Kurumu Yayinlari. Ankara, 2009 (in Turkish).
9. Akçura Y. Osmanlı Devleti’nin Dağılma Devri (XVIII. ve XIX. Yüzyıllarda) [The Period of Dissolution of the Ottoman Empire in the 18th through the 19th Centuries]. İstanbul: İlgi Kultur Sanat Yayincilik, 2015 (in Turkish).
10. Akçura Y. Muasır Avrupa’da Siyasi ve İçtimai Fikirler ve Fikri Cereyanlar [Political and Social Ideas, and Intellectual Challenges in Contemporary Europe]. İstanbul: Otuken Yayinlari, 2016 (in Turkish).
11. Akçhura Y. Siyaset ve İktisat [Politics and Economics]. Ed. by Erol Kilinch. İstanbul: Otuken Yayinlari, 2016 (in Turkish).
12. Akçura Y. Sürgünden İstanbul’a Darülhilafet Mektupları [Letters of the Caliphate from the Exile to Istanbul]. Ed. by İsmail Turkoglu. İstanbul: Otuken Yayinlari, 2016 (in Turkish).
13. Akçura Y. Türkçülüğün Tarihi [The History of Turkism]. İstanbul: Otuken Yayinlari, 2016 (in Turkish).
14. Arikan Z. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Tarihçilik [Historiography from the Tanzimat to the Republican Periods]. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi [Encyclopedia of Turkey from the Tanzimat to the Republic Period]. Pt. 6. İstanbul: İletishim Yayinlari, 1985, p. 1588 (in Turlkish).
15. Berkes N. Türkiye’de Çağdaşlaşma [Modernization of Turkey]. İstanbul: Yapi Kredi Yayinlari, 2012 (in Turkish).
16. Bicher Ch. Yusuf Akçura’nın Tarihçiliği ve Tarih Öğretimi üzerine görüşleri [Yusuf Akçura’s Views on Historiography and History Teaching]: Unpublished MA Dissertation. Kirklareli universitesi, 2018 (in Turkish).
17. Chalen M. Kaan. II. Meşrutiyet Döneminde İki Farklı Cengiz Han Tasavvuru [Two Different Visions of Genghis Khan During the Constitutional Period]. Modern Türklük Araştırma Dergisi. Vol. 13. No. 4. December 2016, p. 232 (in Turkish).
18. Chalen M. Kaan. Niyazi Berkes’e Göre Yusuf Akçura Neden Unutuldu? [Why Was Yusuf Akçura Forgotten As Niyazi Berkes Suggested?]. Tarih Okulu Dergisi. 2016. Year 9. No. XXVIII, p. 331 (in Turkish).
19. Copeaux E. Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine [From Turkish History Thesis to Turkish-Islamic Synthesis]. Transl. from the French by Ali Berktay. İstanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayinlari, 2000 (in Turkish).
20. Géorgeon F. Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876–1935) [The Origins of Turkish Nationalism: Yusuf Akçura (1876–1935)]. Transl. from the French by Alev Er. Ankara: Yurt Yayinlari, 1986 (in Turkish).
21. Géorgeon F. Osmanlı-Türk Modernleşmesi [Ottoman-Turkish Modernization]. Transl. from the French by Ali Berktay. İstanbul: Yapi Kredi Yayinlari, 2016 (in Turkish).
22. Kanlidere A. Türkiye’de Genel Türk Tarihçiliği ve Zeki Velidi Togan [Kanlidere A. General Turkish Historiography and Zeki Velidi Togan in Turkey]. In: Ahmet Shimshek (ed.). Türk Tarihçileri. Turkish Historians. Ankara: Pegem Akademi, 2016, pp. 103–123 (in Turkish).
23. Koshay H. Zubeyr. Yusuf Akçura [Yusuf Akçura]. Belleten. Vol. 41. No. 162. 1997, pp. 389–401 (in Turkish).
24. Kuran E. Türkiye ’nin Batılılaşması ve Milli Meseleler [The Westernization of Turkey and National Issues]. Ankara: Turkiye Diyanet Vakfi Yayinlari, 2013 (in Turkish).
25. Mardin Sh. Jön Türklerin Siyasi Fikirleri (1895–1908) [Political Ideas of the Young Turks (1895–1908)]. İstanbul: Turkiye İsh Bankasi Kultur Yayinlari, 2008 (in Turkish).
26. Nushirevan Z. Türk Tarihinin Kamlara Taksimine Dair Bir Tercüme-i Kalemiye [A Translation on the Division of Turkish History into Kamlar-i Kalemiye]. Turk Yurdu. No. 83, 25 May 1915, pp. 122–123 (in Turkish).
27. Rafael M. Türkçülüğün Doğuşu ve Gelişimi. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları [The Birth and Development of Turkism. Proceedings of the Turkish World Research Foundation]. İstanbul: [w. p.] 1998, pp. 54–55 (in Turkish).
28. Shenoglu K. Yusuf Akçura Kemalizmin İdeoloğu [Yusuf Akçura As the Ideologist of Kemalism]. İstanbul: Kaynak Yayinlari, 2009 (in Turkish).
29. T. Y. Küçük Muhtıra [Brief Memorandum]. Turk Yurdu. No. 2. 24 December 1911, p. 38 (in Turkish).
30. Türk Tarihinin Ana Hatları [Outlines of the Turkish History]. İstanbul: Devlet Matbaasi, 1930 (in Turkish).
31. Ulken H. Ziya. Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi [History of the Contemporary Thought in Turkey]. İstanbul: Ulken Yayinlari, 1992 (in Turkish).